نیشانكار له‌ نێوان زمانی كوردی ( شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی) و زمانی ئینگلیزی (دیالێكتی به‌ریتانی) دا

"لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی به‌راودركارییه‌"

توێژەران

  • خه‌سرۆ ڕه‌سول وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی گشتیی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ، هه‌رێما كوردستانێ- عیراق.
  • ڕه‌وه‌ند ئه‌حمه‌د وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی گشتیی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ، هه‌رێما كوردستانێ- عیراق.

##semicolon##

https://doi.org/10.26436/hjuoz.2021.9.2.676

##semicolon##

نیشانكار##common.commaListSeparator## ئینگلیزی##common.commaListSeparator## كوردی##common.commaListSeparator## كات##common.commaListSeparator## شوێن##common.commaListSeparator## كۆمه‌ڵایه‌تی##common.commaListSeparator## ده‌ق

پوختە

ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ ناونیشانه‌كه‌ی بریتییه‌ له‌ "نیشانكار له‌ نێوان زمانی كوردی (شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی) و زمانی ئینگلیزی (دیالێكتی به‌ریتانی) دا". ئامانج لێی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ له‌ جۆره‌كانی ده‌ربڕینه‌ نیشانكاره‌كان له‌ هه‌ردوو زماندا، بۆ ئه‌وه‌ی جیاوازی و لێكچوونه‌كان دیاری بكات. چه‌مكی نیشانكار دیارده‌یه‌كی زمانه‌وانییه‌ و چه‌ند ده‌ربڕینێك له‌خۆده‌گرێت، كه‌بریتین له‌ كه‌س، كات، شوێن، كۆمه‌ڵایه‌تی و ده‌ق. ئه‌مه‌ش له‌ ڕێگای نیشانكاره‌كانه‌وه‌ ده‌بێت، كه‌ ڕۆڵ له‌ ئاخاوتندا ده‌بینن. نیشانكاره‌كان له‌ ڕێگای جێناوی كه‌سی و جێناوی نیشانه‌ و ئاوه‌ڵكاری كات و شوێن و ده‌مه‌كانی كار و زاراوه‌كانی خزمایه‌تی و ...هتد دیارده‌كرێن. نیشانكاره‌كان زمان و ده‌وروبه‌ر پێكه‌وه‌ ده‌به‌ستنه‌وه‌، بۆئه‌وه‌ی ئه‌و لێڵییه‌ی له‌ گوتندا هه‌یه‌ بیڕه‌وێنێته‌وه‌ و كرده‌ی تێگه‌یشتن به‌ دروستی بێته‌ئاراوه‌. ئه‌م توێژینه‌وه‌ یه‌ له‌ پێشه‌كی و دوو به‌ش پێكدێت. له‌ پێشه‌كیدا باسی ئه‌مانه‌ كراوه‌: ناونیشان ، هۆی هه‌ڵبژاردنی ناونیشانه‌كه‌، ڕێبازی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ و ئاستی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌، سنووری لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ و ناوه‌رۆكی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌. هۆی هه‌ڵبژاردنی ناونیشانه‌كه‌ ئه‌وه‌یه‌، كه‌ تا ئێستا نیشانكار له‌نێوان زمانی كوردی و ئینگلیزی به‌راوردنه‌كراوه‌ و ده‌ستی توێژینه‌وه‌ی پێ‌ نه‌گه‌یشتووه‌، هه‌روه‌ها ئه‌م لێكۆڵینه‌وه‌ ئاسانكاری بۆ ئاخێوه‌ری زمانی كوردی (شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی) ده‌كات ، كه‌ به‌ دروستی له‌ زمانی ئینگلیزی (دیالێكتی به‌ریتانی) بگات. ڕێبازی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌، ڕێبازی وه‌سفیی سینكڕۆنیی به‌راوردكارییه‌. ئاستی لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ پراگماتیكه‌، به‌ڵام له‌ كاتی پێویستدا، چووه‌ته‌ نێو سیمانتیك و سینتاكس. سنووری لێكۆڵینه‌وه‌كه‌ شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی و دیالێكتی به‌ریتانی ده‌گرێته‌وه‌، واته‌ له‌ ڕووی نموونه‌ی زمانییه‌وه‌، نموونه‌كانی شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی له‌ ئاخێوه‌رانی ڕۆژانه‌ی شێوه‌زاره‌كه‌وه‌ وه‌رگیراوه‌ و هی زمانی ئینگلیزیش،نموونه‌ی گوتراو و نووسراوی دیالێكتی به‌ریتانییه‌.

به‌شی یه‌كه‌م تایبه‌ته‌ به‌ باسی نیشانكار له‌ زمانی كوردی (شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی).

به‌شی دووه‌م تایبه‌ته‌ به‌ نیشانكار له‌ زمانی ئینگلیزی ( دیالێكتی به‌ریتانی) و ئه‌و ڕه‌گه‌زه‌ زمانییانه‌ی به‌كاردێن بۆ دیاریكردنیان، ئه‌نجا باسی ئه‌و ئه‌نجامانه‌ ده‌كات، كه‌ توێژینه‌وه‌كه‌ پێی گه‌یشتووه‌، كه‌ تیایدا لایه‌نی لێكچوون و جیاوازی نێوان هه‌ردوو زمانی كوردی (شێوه‌زاری خۆشناوه‌تی) زمانی ئینگلیزی (دیالێكتی به‌ریتانی) ده‌خاته‌ڕوو،له‌ كۆتاییشدا لیستی سه‌رچاوه‌كان خراوه‌ته‌ ڕوو.

زانیاریی کەسیی نوسەر

خه‌سرۆ ڕه‌سول, وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی گشتیی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ، هه‌رێما كوردستانێ- عیراق.

وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی گشتیی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ، هه‌رێما كوردستانێ- عیراق.

ڕه‌وه‌ند ئه‌حمه‌د, وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی گشتیی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ، هه‌رێما كوردستانێ- عیراق.

وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌، وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیی گشتیی په‌روه‌رده‌ی هه‌ولێر ، هه‌رێما كوردستانێ- عیراق.

سەرچاوەکان

به‌ زمانی كوردی:
كتێب
1- ئاڤێستا كه‌مال مه‌حموود (9 200) پراگماتیكی ڕسته‌ی پرسیار و فه‌رمان له‌ زمانی كوردیدا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕه‌نج، سلێمانی.
2- شێرزاد سه‌بری عه‌لی (2014) پراگماتیك، بڵاوكراوه‌ی ئه‌كادیمیای كوردی، چاپخانه‌ی حاجی هاشم، هه‌ولێر.
3- عه‌بدولواحید مشیر دزه‌یی (2011) زانستی پراگماتیك، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی پاك، هه‌ولێر.
4- محه‌مه‌د مه‌عروف فه‌تاح (2012) زمانه‌وانی، بڵاوكراوه‌ی ئه‌كادیمیای كوردی، ژماره‌ 124، چاپی سێیه‌م، چاپخانه‌ی حاجی هاشم، هه‌ولێر.
ب‌-نامه‌ی زانكۆیی:
5-خه‌سرۆ ئه‌حمه‌د ڕه‌سول (2012) ڕسته‌ له‌ شێوه‌زاری خۆشناوه‌تیدا له‌ ڕوانگه‌ی تیۆری ده‌سه‌ڵات و به‌ستنه‌وه‌دا، نامه‌ی دكتۆرا،فاكه‌ڵتیی ئاداب، زانكۆی سۆران.
6-هۆگر مه‌حموود فه‌ره‌ج (2000) پراگماتیك و واتای نیشانه‌كان،نامه‌ی دكتۆرا، كۆلێژی زمان، زانكۆی ساێمانی"
به‌ زمانی عه‌ره‌بی:
7- جاك موشلر و ان ريبول ، ترجمة: مجموعة من الاساتذة و الباحثين، مراجعة: خالد ميلاد، منشورات دار سيناترا، تونس.
8- محمد حسن عبدالعزيز (2011) علم اللغة الحديث، الطبعة الاولي، الناشر مكتبة الاداب، القاهرة.
به‌ زمانی ئینگلیزی:
9-Anderson, S. R. and E.H. Keenan. (1985). “Deixis.” In Language Typology and Syntactic Description. T. Shophen (ed) Cambridge: Cambridge UniversityPress, Vol. III, pp. 259-308.
10-Aziz, Y. Y. (1989). A Contrastive Grammar of English and Arabic : HigherEducation Press.
11-Bedir, B. M. (1979). A Study of Demonstratives in Standard English and StandardArabic. Unpublished M.A. thesis. University of Baghdad.
12-Bronzwaer, W. J. M. (1975). “A Hypothesis Concerning Deictic Time Adverbs inNarrative Structures.” Journal of Literary Semantics, pp. 53-72.
13-Fillmore, C. J. (1975). Santa Cruz Lectures on Deixis 1971. Bloomington: IndianaUniversity Linguistic Club.
14-Halliday, M. A. K. and R. Hassan. (1976). Cohesion in English. London: Longman.Group limited.
15-Hurford, J. R. and B. Heasly. (1983). Semantics: A Course Book. Cambridge:Cambridge University Press.
16-Ikegami, Y. (1976). “Syntactic Structure and the Underlying Semantic Patterns: ALocalistic Hypothetic.” Linguistics, No. 170: pp. 31-44.
17-Kearns, K. (2000). Semantics. London: Macmillan Press, Ltd.
18-Levinson, S.C. (1979) Pragmatics and social deixis, in C. Chiarello (ed.) Proceedings of the Fifth Annual Meeting of the Berkeley Linguistic Society. Berkeley, CA: Berkeley Linguistics Society.
19…………. (1994). “Deixis.” In The Encyclopedia of Language and Linguistics. R. E.Asher and J. M. Y. Simpson (eds.), pp. 853-857.
20-Lyons, J. (1977). Semantics. Vol. II, Cambridge: Cambridge University Press.
21-Muhamad.M.Fatah,2009,M.A.Courses Lectures in College of Education,Suleymani University.
22-Palmer, F. R. (1981). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
23-Poole, S. C. (1999). An Introduction to Linguistics. London: Macmillan Press Ltd.
24-Wales, R. (1979). “Deixis.” In Language Acquisition. P. Fletcher and M. Garman(eds.). Cambridge: Cambridge University Press, pp. 241-260.

##submission.downloads##

بڵاو کرایەوە

2021-06-30

چۆنییەتی بەکارهێنانی سەرچاوە

ژمارە

بەش

Humanities Journal of University of Zakho